---

โรคเบาหวานและค่าระดับน้ำตาลในเลือด เกิดได้อย่างไร

ในคนปกติในระยะที่ไม่ได้รับประทานอาหารตับจะมีการสร้างน้ำตาลออกมาตลอดเวลา เพื่อให้เป็นอาหารของสมองและอวัยวะอื่นๆ ในระยะหลังรับประทานอาหารพวกแป้งจะมีการย่อยเป็นน้ำตาลกลูโคสเข้าสู่กระแสเลือด เมื่อระดับน้ำตาลที่สูงขึ้นจะกระตุ้นให้มีการหลั่งอินซูลินจากตับอ่อนเพื่อเพิ่มการนำน้ำตาลไปใช้ทำให้ระดับน้ำตาลลดลงมาเป็นปกติ ในผู้ป่วยเบาหวานที่อาจเกิดจากการขาดอินซูลินหรือดื้อต่อฤทธิ์ของอินซูลินทำให้ไม่สามารถใช้น้ำตาลได้ ขณะเดียวกันมีการย่อยสลายไขมันและโปรตีนในเนื้อเยื่อมาสร้างเป็นน้ำตาลมากขึ้น ทำให้มีน้ำตาลในเลือดสูง จนล้นออกมาทางไตและมีน้ำตาลในปัสสาวะ เป็นที่มาของคำว่า เบาหวาน

อาการของโรคเบาหวาน

ระดับน้ำตาลคนปกติจะอยู่ในช่วง 70-99 มก./ดล. ก่อนรับประทานอาหารเช้า ผู้ป่วยเบาหวานที่มีน้ำตาลสูงจากค่าปกติไม่มากอาจไม่มีอาการชัดเจน จะต้องทำการตรวจเลือดเพื่อการวินิจฉัย โดยใช้เครื่องตรวจน้ำตาลในเลือดหรือเครื่องตรวจเบาหวาน ถ้าไม่ทราบว่าเป็นเบาหวานมาเป็นเวลานานผู้ป่วยอาจมาตรวจพบด้วยภาวะแทรกซ้อนของโรคเบาหวานได้ ผู้ป่วยที่มีน้ำตาลสูงกว่าค่าปกติมาก อาจมีอาการจากน้ำตาลในเลือดสูงหรือจากภาวะแทรกซ้อนได้แก่

• ปัสสาวะบ่อยและมาก ปัสสาวะช่วงกลางคืน เกิดจากการที่น้ำตาลรั่วมากับปัสสาวะและดึงน้ำออกมาด้วย
• คอแห้ง ดื่มน้ำมาก กระหายน้ำ เกิดจากที่ร่างกายสูญเสียน้ำมากทางปัสสาวะ
• หิวบ่อยทานจุ แต่น้ำหนักลดและอ่อนเพลีย เกิดจากร่างกายใช้กลูโคสเป็นอาหารไม่ได้ ต้องใช้โปรตีนและไขมันเป็นพลังงานแทน
• แผลหายยาก มีการติดเชื้อทางผิวหนัง เกิดแผลได้บ่อย น้ำตาลที่สูงทำให้การทำงานของเม็ดเลือดขาวลดลง
• คันตามผิวหนัง ติดเชื้อราง่าย โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริเวณช่องคลอดของผู้ป่วยหญิง
• ตาพร่ามัว อาจเกิดจากน้ำตาลคั่งในเลนซ์ตา ดรคจอประสาทตาจากเบาหวานหรือต้อกระจก

การวินิจฉัยโรคเบาหวาน-เป็นโรคเบาหวานหรือไม่

การวินิจฉัยอาศัยระดับการตรวจระดับน้ำตาลในเลือดดังนี้

1. มีอาการของโรคเบาหวานชัดเจนดังกล่าวข้างต้น และมีระดับน้ำตาลในเลือดมากกว่า 200 มก./ดล. โดยไม่จำเป็นต้องอดอาหาร
2. ระดับน้ำตาลก่อนรับประทานอาหารเช้า ตั้งแต่ 126 มก./ดล. ขึ้นไป อย่างน้อย 2 ครั้ง
3. การตรวจโดยการให้รับประทานกลูโคส 75 กรัมพบว่ามีระดับน้ำตาลหลังรับประทานกลูโคสตั้งแต่ 200 มก./ดล. ขึ้นไป

• ระดับน้ำตาลก่อนรับประทานอาหารเช้าที่อยู่ในช่วง 100-125 มก./ดล. เรียกว่า ระดับน้ำตาลขณะอดอาหารผิดปกติ
• ระดับน้ำตาลหลังรับประทานกลูโคส 75 กรัม ที่อยู่ในช่วง 140-199 มก./ดล. เรียกว่า ความทนต่อน้ำตาลบกพร่อง

ทั้งสองภาวะนี้เรียกรวมกันว่าเป็น ระยะก่อนเป็นเบาหวาน

ผู้ที่ควรตรวจหาโรคเบาหวาน

• ผู้ที่มีอาการของโรคเบาหวานดังข้างต้น
• อายุมากกว่า 40 ปี
• มีญาติสายตรงเป็นโรคเบาหวาน
• เคยมีระดับน้ำตาลอยู่ในระยะก่อนเบาหวาน
• เคยเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์
• คลอดบุตรหนักมากกว่า 4 กก.
• มีความดันโลหิตสูง
• มีไขมันในเลือดผิดปกติ
• มีโรคหลอดเลือดตีบแข็ง
• มีโรคที่บ่งว่ามีภาวะดื้อต่ออินซูลิน ได้แก่ โรครังไข่มีถุงน้ำหลายถุง

ผู้ที่มีภาวะดังกล่าวแม้ไม่มีอาการของโรคเบาหวานควรตรวจสอบ ถ้าระดับน้ำตาลอยู่ในข่ายสงสัย ควรตรวจซ้ำในระยะ 1 ปี

ประเภทของโรคเบาหวาน โรคเบาหวานสามารถแบ่งได้เป็น 4 ชนิด ดังนี้

• เบาหวานชนิดที่ 1  มักพบในคนอายุน้อย มักต่ำกว่า 30 ปี มากที่สุดเกิดในช่วงวัยรุ่น เกิดจากตับอ่อนไม่สามารถผลิตฮอร์โมนอินซูลินได้ ผู้ป่วยมักมีรูปร่างผอม อาจเกิดภาวะหมดสติจากน้ำตาลในเลือดสูงหรือเลือดเป็นภาวะคีโตน การรักษาต้องใช้ยาฉีดอินซูลิน ในประเทศไทยพบน้อยกว่า 5 %

• เบาหวานชนิดที่ 2  มักพบในผู้ที่มีอายุมากกว่า 40 ปี เกิดจากภาวะดื้อต่ออินซูลินและมีการหลั่งอินซูลินลดลง มักมีรูปร่างอ้วนและมีประวัติดรคเบาหวานในครอบครัว สามารถรักษาด้วยการควบคุมอาหารหรือยาเม็ดลดระดับน้ำตาล ในรายที่เป็นนานๆ การสร้างอินซูลินลดลงมากๆ ก็อาจต้องฉีดอินซูลิน ในประเทศไทยพบมากกว่า 95%

• โรคเบาหวานที่มีสาเหตุเฉพาะ เช่น โรคเบาหวานที่สาเหตุทางกรรมพันธุ์ โรคของตับอ่อน ฮอร์โมนผิดปกติ จากยาบางชนิด เช่น สเตียรอยด์

• โรคเบาหวานที่เกิดขณะตั้งครรภ์ เป็นโรคเบาหวานที่ตรวจพบครั้งแรกขณะผู้ป่วยตั้งครรภ์ โดยที่ผู้ป่วยไม่มีประวัติเป็นโรคเบาหวานมาก่อน เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนขณะตั้งครรภ์ที่มีผลทำให้เกิดภาวะดื้อต่ออินซูลิน การรักษามักต้องใช้อินซูลิน หลังคลอดเบาหวานมักหายไป และผู้ป่วยจะมีโอกาสเป็นเบาหวานชนิดที่ 2 เมื่อมีอายุมากขึ้น

การป้องกันโรคเบาหวาน

การให้โภชนะบำบัดที่เหมาะสม การออกกำลังกายและ การลดน้ำหนัก 5-10% ในผู้ที่อ้วนสามารถลดการเป็นเบาหวานได้

การรักษาโรคเบาหวาน

โรคเบาหวานเป็นโรคเรื้อรังไม่หายขาด จะต้องควบคุมโรคไปตลอดชีวิตและอาศัยความร่วมมือของผู้ป่วยและญาติ ในการดูแลตนเองตามคำแนะนำอย่างสม่ำเสมอ การรักษาได้แก่

• การควบคุมอาหาร
• การออกกำลังกาย
• การรักษาด้วยยาเม็ดลดระดับน้ำตาล และ/หรืออินซูลิน
• การได้รับสุขศึกษาในการดูแลตนเอง เพื่อให้ผู้ป่วยมีความรู้ และสามารถปฎิบัติตนในการควบคุมดรคเบาหวานได้ถุกต้อง

โรคแทรกซ้อนของเบาหวาน

เป็นผลจากการควบคุมเบาหวานได้ไม่ดี อาจมีปัจจัยอื่นร่วม ได้แก่ ความดันโลหิตสูง ไขมันสูง การสูบบุหรี่ ภาวะแทรกซ้อนในระยะสั้น เป็นภาวะแทรกซ้อนแบบเฉียบพลัน ได้แก่ การเกิดเลือดเป็นกรดจากคีโตน ภาวะหมดสติจากน้ำตาลในเลือดสูง น้ำตาลในเลือดสูงจากการติดเชื้อ การเกิดน้ำตาลต่ำจากยาที่ใช้รักษา ภาวะแทรกซ้อนในระยะยาว การควบคุมเบาหวานไม่ดีในระยะยาว ทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนเรื้อรังในระยะยาว ได้แก่ โรคจอประสาทตาจากเบาหวาน โรคไตวาย โรคประสาทส่วนปลาย โรคหลอดเลือดสมอง โรคหลอดเลือดหัวใจ โรคหลอดเลือดส่วนปลาย นำไปสู่ความสูญเสียชีวิตและพิการสูญเสียค่าใช้จ่ายในการรักษา

เป้าหมายในการควบคุมโรคเบาหวาน

เป้าหมายการควบคุมโรคเบาหวานตามคำแนะนำของสมาคมโรคเบาหวานแห่งสหรัฐอเมริกา เป้าหมาย

1. น้ำตาลก่อนอาหาร (มก./ดล.)  90-130
2. น้ำตาลหลังอาหาร 2 ชั่วโมง (มก./ดล.)  <180
3. น้ำตาลเฉลี่ย HbA1C (%)  <7
4. โคเลสเตอรอล (มก./ดล.)  <180
5. เอช ดี แอล โคเลสเตอรอล (มก./ดล.)  >40
6. แอล ดี แอล โคเลสเตอรอล (มก./ดล.) <100
7. ไตรกลีเซอไรด์ (มก./ดล.)  <150
8. ดัชนีมวลกาย (กก./ตรม.)  <23
9. ความดันโลหิต (มม.ปรอท)  <130/80
10. ออกกำลังกาย (นาที/สัปดาห์)  >150

เกณฑ์ระดับน้ำตาลในเลือด

สรุป

จะเห็นได้ว่าโรคเบาหวานเป็นภัยใกล้ตัวที่หลายๆ คนอาจมองข้าม ซึ่งสาเหตุหลักของการเกิดโรคก็เกิดจากตับอ่อนไม่สามารถผลิตฮอร์โมนอินซูลินได้หรือมีการผลิตอินซูลินลดลง และอาจเกิดจากการถ่ายทอดทางพันธุกรรม โรคเบาหวานนี้เป็นโรคที่ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ จึงต้องมีการควบคุมโรคไปตลอดชีวิต และอาจนำมาซึ่งโรคแทรกซ้อนต่างๆ อย่างเช่น โรคไตวาย โรคหลอดเลือดสมอง ที่เป็นอันตรายจนถึงขั้นเสียชีวิตได้ ทางที่ดีควรหมั่นดูแลรักษาสุขภาพ ทานอาหารที่มีประโยชน์และควรแบ่งเวลามาออกกำลังกายบ้าง เพื่อสุขภาพร่างกายที่แข็งแรงและการมีอายุที่ยาวนานขึ้น

ร้านบ้านยาเวชภัณฑ์มีสินค้าสำหรับดูแลและตรวจเช็คสุภาพให้เลือกสรรอย่างมากมาย สนใจคลิกที่นี่ค่ะ